Vandaag presenteren we tijdens de Week van de Radicale vernieuwing de resultaten van onze zoektocht van afgelopen jaar: welke mogelijkheden zijn er voor een landelijke vernieuwingsbeweging jeugdzorg?

Gepassioneerde mensen en inspirerende initiatieven die we hebben leren kennen maken vandaag kennis met elkaar. En zijn nu in Utrecht in gesprek over de vraag: wat kunnen we vanaf het komende jaar doen om samen muren te doorbreken? Voor radicale vernieuwing van de ondersteuning van jeugd en ouders?!

Doorbreken

Wat er echt toe doet voor jeugd en ouders elke keer weer het uitgangspunt laten zijn en hen perspectief bieden, kan alleen als we samen muren doorbreken. Daarom hebben we in elk geval uitgenodigd: jongeren en ouders met ervaring in de jeugdzorg; mensen die hen professioneel ondersteunen; projectleiders; leidinggevenden; bestuurders; beleidsmakers (ook van VWS); burgemeesters en andere vernieuwers.

In Utrecht en RV Late Nightshow

Naast een programma voor genodigden in Utrecht kan iedereen vanavond de RV Late Nightshow (kosteloos) meekijken. Van 20.30 – 21.15 uur, via weekvanderadicalevernieuwing.nl/latenight. Daar kun je ook meepraten in de chat.

• Bekijk programma Utrecht
• Meer informatie RV Late nightshow 
• Meer informatie over de Week van de Radicale vernieuwing: weekvanderadicalevernieuwing.nl

Eerste resultaten

In het afgelopen jaar hebben we veel gesprekken gevoerd met betrokkenen over de jeugdzorg. Onder anderen met jongeren, ervaringsdeskundigen, ouders, hulpverleners, beleidsmakers en wetenschappers. De praktijkverhalen maken nog meer duidelijk dat er veel mis is. In 2022 wil LOC op vijf experimenteerplekken de jeugdzorg daadwerkelijk veranderen.

Fundament en rechtspositie

Sinds jaar en dag komen er bij LOC verhalen binnen van jongeren, ouders en hulpverleners over de jeugdzorg. Door de verdiepende gesprekken die we de afgelopen tijd gevoerd hebben is dat beeld nog completer geworden. Natuurlijk gaat niet alles fout en zijn er dagelijks vele hulpverleners met hart en ziel bezig om het goede
te doen. Maar tegelijkertijd is er wel iets fundamenteel mis. Een stelselverandering lost dat niet op. Integendeel: dan is iedereen daar jaren mee bezig. Het gaat over een manier van kijken en doen. Waarbij de rechtspositie van jongeren en ouders ook beter kan en moet.

We kunnen de volgende conclusies trekken:

1 Kind zijn

In gezinnen, het onderwijs, het verenigingsleven, de wijk, en het jongeren- en welzijnswerk is onvoldoende ruimte om kind te zijn. Dat is een breed maatschappelijk probleem, waarbij meer gemeenschapskracht nodig is.

2 Afwijken mag niet

Kinderen en jongeren krijgen als ze iets afwijken van wat we normaal vinden al snel een stempel. Waar ze vroeger een druk kind waren, hebben ze nu hulp of medicijnen nodig. Kinderen moeten aan een ideaalbeeld voldoen. In het onderwijs, thuis en in hun vrije tijd. Uitgaande van het autochtone hoogopgeleide gezin. Als ze niet op die smalle weg passen kom je al snel in de hulpverlening terecht. Kinderen moeten weer gewoon kind kunnen zijn. Met ruimte om zich te ontwikkelen.

3 Over het hoofd heen

Jongeren en ouders geven aan dat veel beslissingen over hun hoofd heen genomen worden. Zij merken dat de hulpverlening hun leven overneemt in plaats van met hen op zoek te gaan naar een oplossing. Dat geldt zowel voor de vrijwillige jeugdzorg als de jeugdbescherming. Ze voelen zich machteloos over de beslissingen van instanties in bijvoorbeeld de jeugdbescherming. Het is nodig dat jongeren en ouders hun eigen regie houden en invloed hebben op de gekozen oplossingen.

4 Hier en nu

Als de jeugdzorg in beeld komt is er vooral aandacht voor het hier en nu. En weinig voor de toekomst van de jongere. Je kunt nu een interventie doen, maar de jongere heeft nog een lange toekomst voor zich. Door bijvoorbeeld een jongere uit huis te plaatsen snijd je banden door met het gezin en vrienden. We zullen veel voorzichtiger moeten zijn met dat soort ingrijpende maatregelen. En bij de hulpverlening naast het heden de gevolgen voor de rest van het leven van de jongere zwaar mee laten wegen.

5 Symptoombestrijding

In veel gezinnen lopen allerlei verschillende hulpverleners rond die een stukje van de puzzel voor hun rekening nemen. Waarbij de jeugdzorg niet zoekt naar de oorzaak. Het heeft weinig zin het kind een behandeling te geven,
terwijl er allerlei andere problemen spelen in het gezin. Het is nodig dat volgens de bedoeling van de Jeugdwet het integraal zoeken naar oorzaken en oplossingen beter uit de verf komt.

6 Protocollen volgen

Er is een grote uitstroom van medewerkers in de jeugdzorg. De meeste mensen gaan in de hulpverlening werken om anderen te helpen. Niet om protocollen te moeten volgen of aan omzetmaximalisatie te doen. Medewerkers moeten hun vak terugpakken. En zelf met de gezinnen mogen zoeken naar oplossingen.

Radicaal vernieuwen

De jeugdzorg kent vele spelers en betrokkenen. Dat maakt een simpele verandering niet eenvoudig. LOC wil in 2022 op vijf experimenteerplekken starten met een daadwerkelijke verandering in de jeugdzorg. Die plekken zullen veelal gemeenten zijn. We zullen veel aandacht hebben voor de vraag hoe we kunnen zorgen dat jongeren niet in de jeugdzorg (en de gedwongen jeugdzorg) terechtkomen. En als ze wel hulp nodig hebben zullen de jongeren en ouders samen met de hulpverleners aan oplossingen werken. Op basis van deze vijf plekken zullen we ook aanbevelingen doen om de rechtspositie van jongeren en ouders te verbeteren.

Een uitgebreid overzicht van de resultaten van de gesprekken van afgelopen jaar, de plannen en mogelijkheid om mee te doen, kijk en lees hier verder.

Vervolg

Hou onze media in de gaten voor de uitkomsten van de gesprekken van vandaag tijdens de Week van de Radicale vernieuwing!

Update: verslag van de dag kun je hier terugkijken en lezen!